ਭਾਰਤ ਨੇ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਰਹੱਸਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਭੇਜ ਕੇ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਵੇਰੇ 9.10 ਵਜੇ, ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਐਕਸ-ਰੇ ਪੋਲਰੀਮੀਟਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਯਾਨੀ ‘ਐਕਸਪੋਸੈਟ’ ਨੂੰ ਰਾਕੇਟ ਪੋਲਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਵਹੀਕਲ (ਪੀਐਸਐਲਵੀ) ਸੀ 58 ਰਾਹੀਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਇਹ ਸਿਰਫ 21 ਮਿੰਟਾਂ ‘ਚ ਪੁਲਾੜ ‘ਚ 650 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਇਸ ਰਾਕੇਟ ਦਾ 60ਵਾਂ ਮਿਸ਼ਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ‘ਚ 10 ਹੋਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟਸ ਵੀ ਪੁਲਾੜ ਵੱਲ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। SLV-C58 XPoSat ਮਿਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਇਸਰੋ ਦੇ ਮੁਖੀ ਐਸ ਸੋਮਨਾਥ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪੀਐਸਐਲਵੀ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਸਫਲ ਮਿਸ਼ਨ 1 ਜਨਵਰੀ, 2024 ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।”
2021 ਵਿਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਾਸਾ ਦੇ ਇਮੇਜਿੰਗ ਐਕਸ-ਰੇ ਪੋਲੀਰੀਮੈਟਰੀ ਐਕਸਪਲੋਰਰ (IXPE) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪੋਲੈਰੀਮੈਟਰੀ ਮਿਸ਼ਨ ਵੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ (ਇਸਰੋ) ਦੇ ਐਕਸ-ਰੇ ਪੋਲਰੀਮੀਟਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਸਮੇਤ 11 ਸੈਟੇਲਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਇਸਰੋ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਐਕਸ-ਰੇ ਪੋਲਰੀਮੀਟਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ (ਐਕਸਪੋਸੈਟ) ਐਕਸ-ਰੇ ਸਰੋਤ ਦੇ ਰਹੱਸਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਅਤੇ ‘ਬਲੈਕ ਹੋਲ’ ਦੇ ਰਹੱਸਮਈ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। PSLV-C58 ਨੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਐਕਸ-ਰੇ ਪੋਲਰੀਮੀਟਰ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ।
ਇਸਰੋ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੂਰ ਪੁਲਾੜ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਤੀਬਰ ਐਕਸ-ਰੇ ਦੇ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਲੈਕ ਹੋਲ, ਨਿਊਟ੍ਰੋਨ ਤਾਰੇ (ਵਿਸਫੋਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛੱਡੇ ਤਾਰੇ ਦੇ ਉੱਚ-ਪੁੰਜ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ), ਗਲੈਕਸੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਨਿਊਕਲੀਅਸ, ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਜਾਂ ਬਣਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਕਾਸ਼ੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।
ਭਾਰਤ ਦਾ ਪੀਐੱਸਐੱਲਵੀ ਇਸ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ 650 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉੱਪਰ ਰੱਖੇਗਾ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤਕ ਕੰਮ ਕਰੇ। ਇਹ ਐਕਸ-ਰੇ ਦਾ ਅਹਿਮ ਡੇਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਤਰੀਕੇ ਸਮਝਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਇਹ ਇਕ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਵਾਗ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਜਿਹੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਹੋਵੇਗੀ।