ਕੀ ਕਿਸੇ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਪੀੜਤ ਆਪਣੀ ਮੈਡੀਕਲੇਮ ਪਾਲਿਸੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਦੂਜੀ ਧਿਰ ਦੀ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ? ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਤਿੰਨ ਜੱਜਾਂ ਦੇ ਬੈਂਚ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਫੈਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣਾ ਯਕੀਨੀ ਹੈ। ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਪੂਰੇ ਬੈਂਚ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮੈਡੀਕਲੇਮ ਪਾਲਿਸੀ ਤਹਿਤ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਰਕਮ ਨੂੰ ਮੋਟਰ ਵਾਹਨ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ‘ਡਾਕਟਰੀ ਖਰਚਿਆਂ’ ਲਈ ਅਦਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਹੀਂ ਕੱਟਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਕੇਸ ਨਿਊ ਇੰਡੀਆ ਅਸ਼ੋਰੈਂਸ ਦੁਆਰਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। MACT ਅਦਾਲਤ ਵੱਲੋਂ ਡਾਕਟਰੀ ਖਰਚਿਆਂ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਨੂੰ ਜਸਟਿਸ ਏਐਸ ਚੰਦੂਰਕਰ, ਮਿਲਿੰਦ ਜਾਧਵ ਅਤੇ ਗੌਰੀ ਗੋਡਸੇ ਦੇ ਪੂਰੇ ਬੈਂਚ ਸਾਹਮਣੇ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਮੈਡੀਕਲੇਮ ਪਾਲਿਸੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਡਾਕਟਰੀ ਖਰਚੇ ਮਿਲ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਇਲਾਜ ਦਾ ਖਰਚਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਥੋਪਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। 2013 ਵਿੱਚ, ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਸੀ ਕਿ ਮੈਡੀਕਲੇਮ ਪਾਲਿਸੀ ਤਹਿਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਕਮ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਖਰਚਿਆਂ ਲਈ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਰਕਮ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਟਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 2006 ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ, ਹੋਰ ਬੈਂਚਾਂ ਨੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਤਰੀਕਾ ਅਪਣਾਇਆ ਸੀ। ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਕੀ ਦਲੀਲ ਸੀ? ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਈ ਵਾਰ ਨਹੀਂ। ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣਾ “ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਅਚਾਨਕ ਲਾਭ ਜਾਂ ਦੁੱਗਣਾ ਮੁਆਵਜ਼ਾ” ਹੋਵੇਗਾ। ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲੇਮ ਪਾਲਿਸੀ ਬੀਮਾਕਰਤਾ ਅਤੇ ਬੀਮਾਯੁਕਤ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਨੀਤੀ ਅਧੀਨ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ 168 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਨੁਕਸ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨ ਦੇ ਬੀਮਾਕਰਤਾ ਦੁਆਰਾ ਅਦਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ “ਵਾਜਬ ਮੁਆਵਜ਼ੇ” ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ। ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ ਅਤੇ “ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੀਜੀ ਧਿਰ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀ” ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਲਕੱਤਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ‘ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਲਕੱਤਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ 2019 ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਬੀਮਾਕਰਤਾ ਨੂੰ ਦੋਵੇਂ ਵਾਰ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੈਡੀਕਲੇਮ ਪਾਲਿਸੀ ਤੋਂ ਜੋ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਉਹ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦੇ ਭੁਗਤਾਨ ਲਈ ਇੱਕ ਇਨਾਮ ਹੈ। ਇਹ ਉਸਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਕਮਾਈ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਿਲਾਸਾ ਰਕਮ ਉਹ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਹੈ ਜੋ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮੈਡੀਕਲੇਮ ਪਾਲਿਸੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ “ਮੁਨਾਫ਼ਾ” ਜਾਂ ਦੋਹਰੇ ਲਾਭ ਵਜੋਂ ਸੰਕੁਚਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।